Οι ζωές τους ξεκλειδώνουν τα βιβλία τους

Τελικά, είναι καλύτερο να γνωρίζεις προσωπικά τα ιερά τέρατα των γραμμάτων ή μήπως όχι; Απαντώντας στα «ΝΕΑ» ο Χρυσοστομίδης, που περιγράφει στο βιβλίο του ακόμη και τα γεύματα στα σπίτια των συγγραφέων, εξηγεί:

«Οι δημιουργοί συνήθως μοιράζονται σε δύο κατηγορίες: σε αυτούς που ως άνθρωποι είναι κατώτεροι, "λιγότεροι", από το έργο τους, και σε αυτούς αντίθετα που δεν μπόρεσαν να γράψουν ένα έργο ισάξιο του ενδιαφέροντος που παρουσιάζουν ως ζωντανοί χαρακτήρες. Και ειλικρινά δεν ξέρω ποιοι πρέπει να θεωρούνται πιο τυχεροί... Η πρώτη απάντηση που μου έρχεται στο μυαλό είναι λοιπόν πως έτσι κι αλλιώς το έργο τους, από τη στιγμή που δημοσιοποιείται, γίνεται δικό μας.

Οπότε οι ίδιοι έχουν πλέον μικρό ρόλο να παίξουν. Δεν υπάρχουν καλοί συγγραφείς, υπάρχουν καλοί αναγνώστες, συνηθίζει να λέει ο πορτογάλος συγγραφέας Αντόνιο Λόμπο Αντούνες. Οταν το έργο είναι σπουδαίο για μας, όταν το οικειοποιούμαστε, τι σημασία έχει αν ο δημιουργός του δεν είναι όπως τον φανταζόμαστε; 

Υπάρχει όμως και ένα "αλλά". Αν γνωρίσεις έναν δημιουργό, αν μπορέσεις να αποκρυπτογραφήσεις το βάσανό του, να μετρήσεις εκείνη τη μυστική υπέροχη διαδικασία που τον κάνει να ξεπερνά τον μικρό του κόσμο και να μπαίνει στον δικό σου, τότε το έργο του υπόκειται σε μια νέα ανάγνωση, αποκτά μια άλλη υπόσταση. Οταν λ.χ. γνώρισα τον Αντρέα Καμιλέρι, κατάλαβα καλύτερα τα υλικά με τα οποία φτιάχτηκε ο αστυνόμος Μονταλμπάνο. Οταν γνώρισα τον Τζον Μπάνβιλ, άρχισα να βλέπω καλύτερα στα μυθιστορήματά του την αγωνία του να τιθασεύσει τις λέξεις. Οταν γνώρισα τη Χέρτα Μίλερ, κατάλαβα ότι το έργο της δεν θα είχε γραφτεί ποτέ αν η ίδια δεν είχε περάσει όσα πέρασε. Κι όταν γνώρισα τον Αντόνιο Ταμπούκι, έμαθα ότι το έργο του γράφτηκε σε στιγμές αγρύπνιας. Κι από τότε ξέρω ότι το χρώμα των βιβλίων του είναι νυχτερινό».

tanea.gr