Οταν η τέχνη γράφει (γοητευτική) Ιστορία

Πίνακες με κρυμμένα μυστικά, «φρέσκα» έργα που μόλις προσφέρθηκαν στην Εθνική Πινακοθήκη, καλλιτέχνες - κρυφά ταλέντα που ώς σήμερα αγνοούσε το ευρύ κοινό συνθέτουν τον καμβά της έκθεσης με τις δωρεές ελλήνων δημιουργών προς το μουσείο τέχνης.

Διότι ποιος θα αντισταθεί στον πειρασμό να ανακαλύψει την ολόγυμνη γυναίκα που έχει κρύψει ο Παναγιώτης Τέτσης στην εμβληματική «Λαϊκή Αγορά» του; Και ποιος δεν θα γοητευτεί από τα υπέροχα αφηρημένα έργα της ποιήτριας Νανάς Ησαΐα, τα οποία κληροδότησε στην Πινακοθήκη και άφησε άφωνους ακόμη και επαΐοντες που δεν γνώριζαν την ενασχόλησή της με τη ζωγραφική;

 

 

Και όλα αυτά την ώρα που οι επισκέπτες θα μπορούν να απολαμβάνουν έργα που μόλις δωρίστηκαν, όπως εκείνο του πρύτανη της Σχολής Καλών Τεχνών Γιώργου Χαρβαλιά, αλλά και να παρακολουθούν την εξέλιξη της ελληνικής ζωγραφικής από το 1910 έως το 2012. «Με ορισμένα κενά», επισημαίνει η διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης Μαρίνα Λαμπράκη - Πλάκα.

«Υπάρχουν καλλιτέχνες που μας λείπουν, όπως ο Κεσσανλής, ο Κανιάρης, ο Τσόκλης. Παρ' όλ' αυτά, μέσα από τη συγκεκριμένη έκθεση οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να δουν αριστουργήματα που διαθέτει η Πινακοθήκη, να διαπιστώσουν ότι μπορεί να γίνονται σημαντικά πράγματα χωρίς δαπάνες και πως οι δωρεές αξιοποιούνται. Γι' αυτό και λέμε στους καλλιτέχνες να προσφέρουν έργα τους, διότι η Ιστορία γράφεται στα μουσεία. Οποιος δεν ενδιαφέρεται για την υστεροφημία του δεν είναι γενναιόδωρος», υποστηρίζει η Μαρίνα Λαμπράκη - Πλάκα, αν και τονίζει πως η πολιτική του ιδρύματος στην αποδοχή των δωρεών είναι πολύ μετρημένη, παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχουν πλέον δυνατότητες για αγορά έργων.

«Οι καλλιτέχνες είναι πάντα καλής θέλησης, ανοιχτοχέρηδες και δωρίζουν», λέει στα «ΝΕΑ» ο ακαδημαϊκός και ζωγράφος Παναγιώτης Τέτσης που πρόσφερε τη δεκαετία του '90 περί τα 125 έργα στην Εθνική Πινακοθήκη, ενώ σε λίγες μέρες θα παραδώσει ακόμη ένα - καινούργιο - «Πεύκο».

«Το πρόβλημα είναι αν τα μουσεία μπορούν να απορροφήσουν τις δωρεές λόγω χώρου. Πλην αυτού, σύμφωνα με τη γραμμή των εκάστοτε αισθητικών αντιλήψεων του μουσείου ή ίσως και το καταστατικό του, κάθε δωρεά δεν είναι δυνατόν να γίνεται αποδεκτή. Το υπό κατασκευήν Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, για παράδειγμα, ουδέποτε θα δεχόταν δωρεά δικού μου έργου. Βέβαια, πρέπει τα μουσεία να αγοράζουν έργα, αν και όλα τα μουσεία του κόσμου έχουν πρόβλημα οικονομικό, το καθένα με τα μέτρα του. Οι δωρεές είναι λοιπόν ευπρόσδεκτες είτε από καλλιτέχνες είτε από δωρητές».

Πίσω από κάθε δωρεά υπάρχει και μια ενδιαφέρουσα ιστορία. Χαρακτηριστική είναι εκείνη των έργων του Κωνσταντίνου Παρθένη. Γεμάτο έργα του πατέρα της ήταν το σπίτι της κόρης του Σοφίας στο Κολωνάκι, ώσπου κάποιο βράδυ πήρε φωτιά. Το διαμέρισμα καταστράφηκε ολοσχερώς και από το έργο «Θερισμός» ένα τμήμα κάηκε. Τα υπόλοιπα που σώθηκαν μεταφέρθηκαν στην Πινακοθήκη με πρωτοβουλία του τότε διευθυντή Δημήτρη Παπαστάμου και στη Σοφία παραχωρήθηκε ένα διαμέρισμα που ανήκε στο ίδρυμα. Εκείνη με τη σειρά της κληροδότησε όλα τα έργα που της ανήκαν στην Πινακοθήκη. Στο σπίτι του αδελφού της δε, μετά τον θάνατό του, οι επιμελητές της Πινακοθήκης εντόπισαν «χτισμένο» σε έναν διάδρομο το μνημειακό έργο «Σταύρωση» - φιλοτεχνημένο για το Δημαρχείο της Αθήνας, που ο καλλιτέχνης τελικώς δεν πούλησε καθώς δεν δέχτηκε να ρίξει την τιμή - και το οποίο εκτίθεται στις μόνιμες συλλογές. 

 

Τα Νέα