Όσσο - "Ο ποιητής βουτάει βαθύτερα απ' ό,τι η επιστήμη"

Όσσο, Δες τον Εαυτό σου στους Άλλους, μτφρ. Διονύσιος Σουρλίδης, Ρέμπελ.

Ποιο είναι το μεγαλύτερο μυστήριο της ύπαρξης; Δεν είναι η ζωή, δεν είναι η αγάπη –  είναι ο θάνατος.

 Η επιστήμη προσπαθεί να κατανοήσει τη ζωή˙ γι’ αυτό μένει περιορισμένη. Η ζωή είναι μόνο ένα μέρος του συνολικού μυστηρίου και μάλιστα ένα μικρό μέρος, επιφανειακό, ακριβώς πάνω στην περιφέρεια. Δεν έχει βάθος, είναι ρηχή. Γι’ αυτό και η επιστήμη παραμένει ρηχή. Γνωρίζει πολλά και τα γνωρίζει με πολλές λεπτομέρειες, αλλά όλη η γνώση της παραμένει επιφανειακή. Είναι σαν να γνωρίζεις τον ωκεανό μόνο από τα κύματά του και δεν έχεις ποτέ βουτήξει βαθιά μέσα του και δεν γνωρίζεις της απεραντοσύνη του.[...] 

   Η αγάπη είναι στη μέση. Είναι ακριβώς στη μέση της ζωής και του θανάτου. Είναι μισή ζωή, μισή θάνατος. Γι΄αυτό υπάρχει και ο φόβος της αγάπης. Αν δεν είσαι έτοιμος να πεθάνεις, δεν μπορείς να γνωρίσεις την αγάπη – αν και πεθαίνοντας γίνεσαι περισσότερο ζωντανός. Μέσα από το θάνατο η αγάπη ανασταίνεται ξανά και ξανά. Με την εξαφάνισή της εμφανίζεται ξανά και ξανά. [...]

  Η Τέχνη εξερευνά τον κόσμο της αγάπης. Γι’ αυτό η τέχνη είναι πολύ πιο αληθινή απ’ ό,τι η επιστήμη, πηγαίνει βαθύτερα απ’ ό,τι η επιστήμη. Το όραμα του καλλιτέχνη περιέχει πολύ περισσότερα απ’ όσα μπορεί ποτέ να συμπεριλάβει η επιστημονική γνώση, αν και ο τρόπος της Τέχνης είναι εντελώς διαφορετικός από τον τρόπο της επιστήμης. Είναι αναγκαίο να είναι διαφορετικός. Η επιστήμη μπορεί να είναι αντικειμενική, επειδή είναι περιφερειακή. Η Τέχνη δεν μπορεί να είναι απόλυτα αντικειμενική. Είναι πενήντα τοις εκατό αντικειμενική, πενήντα τοις εκατό υποκειμενική. Δεν μπορεί να είναι ελεύθερη από τον παρατηρητή. [...]

   Όταν ο επιστήμονας κοιτάζει το λουλούδι, προσπαθεί να είναι απλός παρατηρητής.

Σημαίνει απλώς ό,τι βλέπει. Δεν φέρνει τα όνειρά του, τα οράματά του στην παρατήρηση. Ο ποιητής έχει περισσότερη ελευθερία. Μπαίνει σε βάθος στο φαινόμενο του λουλουδιού. Συμμετέχει στο μυστήριό του, δεν μένει απέξω. Για ελάχιστες στιγμές γίνεται ένα μαζί του. Υπάρχουν στιγμές που ο ποιητής χορεύει με το λουλούδι – στον άνεμο, στον ήλιο, στη βροχή. Υπάρχουν στιγμές που ο ποιητής γίνεται το λουλούδι, που ο παρατηρητής είναι το παρατηρούμενο. Υπάρχουν στιγμές που ο ποιητής όχι μόνο βλέπει το λουλούδι, αλλά βλέπει μέσα από το λουλούδι. Γίνεται τα μάτια του λουλουδιού. Φυσικά, βουτάει βαθύτερα απ’ ό,τι η επιστήμη.  Φέρνει πολύ μεγαλύτερα διαμάντια, πολύ περισσότερες πολύτιμες πέτρες. [...]

ΣΧΟΛΙΟ

  Ο ποιητής είναι η μήτρα του κόσμου. Γνωρίζει όμως καλά πως δεν είναι Θεός. Η μήτρα και η γέννηση είναι δημιούργημα άλλου (του θεού ή του σύμπαντος, ανάλογα με το τι πιστεύει ο καθένας). Το ίδιο και ο θάνατος, που μέσα από το σκοτεινό του πρίσμα όλα γίνονται στη ζωή πιο φωτεινά. 

  Έχει νόημα η αποστολή του ποιητή. Είναι αγγελιοφόρος. Στέλνει μηνύματα στις ψυχές και αυτές τον καλοδέχονται. «Περάστε λίγο μέσα να ξεκουραστείτε», του λένε. Έτσι φωλιάζει για λίγο μέσα τους. Βλέπει με τα μάτια τους, αισθάνεται τα συναισθήματά τους. Όταν βγει, διαλαλεί όλα όσα ανακάλυψε εκεί μέσα. Πολλοί ψιθυρίζουν «Τρελός!» Αυτός συνεχίζει «Είδα αυτό κι αυτό και το άλλο». Μα οι άνθρωποι δεν φαίνεται να τον ακούνε. Έτσι αποφασίζει να τα γράψει. Γράφει για την ομορφιά που συνάντησε σε κάθε ψυχή. Μοιράζει καινούρια μάτια. Ένα τρίτο μάτι για τον καθένα που θα διαβάσει τα γραπτά του.

   Κάποιοι απλώς δέχονται να το φορέσουν, άλλοι το βάζουν διακοσμητικό στο ράφι. Άλλοι λατρεύουν την ιδέα ότι έχουν τρία μάτια. Κάθονται μπροστά στον καθρέφτη και χαμογελούν.  Κι ας μοιάζει παράξενο, κι ας γελάνε πού και πού κάποιοι (Χαχά, κοίτα αυτός έχει τρία μάτια!)

 Το τρίτο μάτι δεν κλείνει όταν πεθαίνεις. Γίνεται πολύτιμος λίθος και λάμπει αιώνια. Κοσμεί το θάνατό σου. Τις νύχτες μπορεί να γίνεται άστρο που κάποτε οι άνθρωποι προσεύχονται σε μια δύσκολη στιγμή ή που πάντα εύχονται να φτάσουν οι ερωτευμένοι.   

                                                                                        Ε.Ν.

Το είδαμε στο  "Η ζωή, ο θάνατος κι αναμεσίς η Τέχνη"