Έρωτες, ερωτογραφία και πορνογραφία

Πού τελειώνει η ερωτογραφία και πού αρχίζει η πορνογραφία; Ποιος είναι ο ρόλος που αναλαμβάνει να παίξει η λογοκρισία και τι ακριβώς συμβαίνει με τον έρωτα στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία;

Αυτά είναι τα θέματα που συζήτησαν το βράδυ της Τετάρτης (28/11), στον πολιτιστικό χώρο Passport, απέναντι από το Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά, στην πλατεία Κοραή.

Στη συζήτηση πήραν μέρος ο εκδότης της "Άγρας" Σταύρος Πετσόπουλος, ο θεατρικός συγγραφέας και μυθιστοριογράφος Ανδρέας Στάικος, ο ηθοποιός, σκηνοθέτης, στιχουργός και πεζογράφος Θοδωρής Γκόνης και ο κριτικός λογοτεχνίας Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, με αφορμή την ιλιγγιώδη κυκλοφοριακή επιτυχία (στην Ελλάδα και το εξωτερικό) του μυθιστορήματος της E. L. James "Πενήντα αποχρώσεις του γκρι" (μετάφραση Τιτίνα Σπερελάκη, εκδόσεις Πατάκη).

"Μιλώντας για την ερωτογραφία θα πρέπει να έχουμε υπόψη πως άλλο είναι ο έρωτας των αισθημάτων κι άλλο ο έρωτας της τεχνικής και τέχνης", παρατήρησε ο Ανδρέας Στάικος (το καινούργιο ερωτικό του μυθιστόρημα υπό τον τίτλο "Βηθσαβέ" κυκλοφόρησε πριν από μερικές ημέρες από τις εκδόσεις Άγρα).

"Τα ερωτογραφήματα μπορεί να περιέχουν αισθήματα αλλά το πραγματικό τους θέμα είναι πολύ διαφορετικό", συμπλήρωσε.

"Εκείνο που πρωτίστως ενδιαφέρει τον ερωτογράφο είναι το απώτατο κίνητρο του έρωτα, δηλαδή η αδήριτη ανάγκη για έλεγχο και εξουσία. Πρόκειται για μιαν αδιάκοπη πάλη ανάμεσα στον δυνατό και τον αδύναμο, για ένα παιχνίδι στο οποίο μπορεί να κυριαρχήσει ο άνδρας ή η γυναίκα χωρίς τίποτε να είναι προκαθορισμένο. Τα στάδια από τα οποία περνάει ένα τέτοιο παιχνίδι είναι τρία: πρώτα πειθώ, ύστερα μύηση και στο τέλος επιβολή", εξήγησε ο Στάικος.

"Ερωτισμός σημαίνει μια ορισμένη κουλτούρα, ένα σύνολο τεχνικών και συμπεριφορών, που μολονότι δεν αντανακλούν αισθήματα δεν καταλήγουν ποτέ στην πορνογραφία. Πορνογραφία δεν είναι η ίδια η ερωτική πράξη, αλλά ο τρόπος με τον οποίο τη συλλαμβάνει ένα τρίτο μάτι: η πένα του συγγραφέα, ο φακός του φωτογράφου ή ο χρωστήρας του ζωγράφου. Πορνογραφία είναι όταν από μια πράξη σύνθεσης και πολυμέρειας αποφασίζει κανείς να ζουμάρει σε μία και μοναδική λεπτομέρεια", τόνισε.

"Από την οπτική γωνία του λογοκριτή", σχολίασε από τη μεριά του ο Σταύρος Πετσόπουλος, "ένα ερωτικό μυθιστόρημα είναι πάντοτε μια βόμβα έτοιμη να εκραγεί".

"Οι ρίζες της λογοκρισίας είναι βαθιές. Ήδη από τα χρόνια της Γαλλικής Επανάστασης", σημείωσε ο εκδότης της Άγρας, που είναι και εκδότης του πολύτομου ερωτικού μυθιστορήματος του Ανδρέα Εμπειρίκου "Ο Μέγας Ανατολικός", οι ερωτογράφοι αντιμετωπίζονται "με εξαιρετικά μεγάλη αυστηρότητα ενώ στον 19ο αιώνα διώκονται, μεταξύ άλλων, ο Μποντλέρ και ο Φλομπέρ. Σημαντικά προβλήματα θα αντιμετωπίσουν κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα και πολλοί άλλοι. Ας θυμηθούμε τον Τζόις και τον Ντ. Χ. Λόρενς, αλλά και τον Μπατάιγ ή τον Ζενέ".

"Όσο για τον Εμπειρίκο και την πολυσέλιδη ερωτική του ουτοπία, μολονότι το έργο είναι ήδη σχεδόν τελειωμένο το 1945, θα κυκλοφορήσει μόνο κατά τη δεκαετία του 1990. Συζητάμε πλέον για ένα διαφορετικό είδος λογοκρισίας, που δεν είναι άλλο από την αυτολογοκρισία. Στο ταραγμένο κλίμα του Εμφυλίου και των κατοπινών ετών ο Εμπειρίκος δεν αποτόλμησε τη δημοσίευση του έργου του φοβούμενος τις αντιδράσεις και τις συνέπειες. Έτσι, όμως, δεν μπόρεσε να συνομιλήσει με την εποχή του και να αλλάξει το πνεύμα της", είπε χαρακτηριστικά.

Και η πορνογραφία; "Στο ερωτογράφημα", τόνισε ο Στ. Πετσόπουλος, "διακρίνεις έναν υπαινιγμό. Στην πορνογραφία τα βλέπεις όλα. Παρόλα αυτά η λογοκρισία είναι αδιανόητη σε οποιοδήποτε επίπεδο".

Στο σημείο αυτό ο Θοδωρής Γκόνης θυμήθηκε πόσο τολμηρό και σκανδαλιστικό είχε θεωρηθεί στα νιάτα του το βιβλίο του Μπατάιγ "Η ιστορία του ματιού", ενώ λίγο νωρίτερα ο Βαγγέλης Χατζηβασιλείου έκανε μια σύντομη αναδρομή στις θέσεις που έχει καταλάβει κατά καιρούς ο έρωτας στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία, για να συμπεράνει, μαζί με τον Ανδρ. Στάικο, πως οι Έλληνες συγγραφείς δεν έχουν μέχρι στιγμής να επιδείξουν αξιόλογες επιδόσεις στο ερωτογράφημα και στο ερωτικό μυθιστόρημα.



Πηγή: ΑΜΠΕ


το είδαμε εδώ