Σαν σήμερα γεννήθηκε ο Αλμπέρ Καμύ

Γράφει ο Δείμος του πολιτή

 

Σαν σήμερα γεννήθηκε ο Αλμπέρ Καμύ, αγαπημένος συγγραφέας και φιλόσοφος. Αδικοχαμένος, αφού αντί να πάρει το αγαπημένο του το τρένο, τελικά προτίμησε να πάει με το αυτοκίνητο του φίλου του (ο ίδιος δεν οδηγούσε) ώστε να σκοτωθεί σε αυτοκινητιστικό...

Ο Αλμπέρ Καμύ ίσως ήταν ο πιο ποιητικός διηγηματογράφος. Υπαρξιακός κατά το πρότυπο των μεταπολεμικών ποιητών και του Σαρτρ, αριστερός σοσιαλδημοκράτης με επίκεντρο τον Άνθρωπο (βαθιά ουμανιστής).

Ήταν από τους λίγους λογοτέχνες που ξεπέρασε τα όρια της λογοτεχνίας και έφτασε στο επίπεδο της Φιλοσοφίας (οι Γάλλοι τον κρίνουν συχνότερα ως φιλόσοφο παρά ως διηγηματογράφο) με το δικό του "παράλογο" (Σίσυφος)... Το δικό του παράλογο κινούνταν κάπου ανάμεσα στον παραλογισμό του Ιπποπόταμου του Ιονέσκο και το γιατρό της Πανούκλας που δεν ασθένησε αν κι ήταν μέσα στην αρρώστια επί βδομάδες...

 

 

Η πλέον διάσημη διατύπωση του Καμύ είναι ότι "δεν υπάρχει παρά ένα μονάχα φιλοσοφικό πρόβλημα πραγματικά σοβαρό: το πρόβλημα της αυτοκτονίας. Τη στιγμή που αποφασίζεις πως η ζωή αξίζει ή δεν αξίζει τον κόπο να τη ζήσεις, απαντάς στο βασικό πρόβλημα της φιλοσοφίας". Ωστόσο, ο συγγραφέας-φιλόσοφος τόσο στην Πανούκλα όσο και στην Εξορία και το Βασίλειο απέρριψε την αυτοκτονία, ενώ στον Ευτυχισμένο Θάνατο, συμφώνησε έμμεσα και με την ευθανασία (όταν ο πρωταγωνιστής δολοφόνησε τον ανάπηρο μετά από αίτημα του θύματος το οποίο και του κληροδότησε μια τεράστια περιουσία).

Ουσιαστικά, ο Γάλλος δε συνδέει άμεσα το παράλογο με την αυτοκτονία, αλλά συνδέει την αναζήτηση νοήματος με αυτήν. Το παράλογό του δε σχετίζεται άμεσα με την αυτοκτονία. Είναι μία ανώφελη κατάσταση που χωρίς φαινομενικό λόγο ακόμα και ο πλουσιότερος άνθρωπος βρίσκει αφορμή να είναι δυστυχισμένος και αγχωμένος με τον πλούτο του, ενώ ο φτωχός μένει χαρούμενος και αισθάνεται πλούσιος.

Προσωπικά, ο τρόπος σκέψης και γραφής του Καμύ (εξαιρετικά απλή γαλλική γλώσσα, άκρως δημοτική και προφορική) με επηρέασε πάρα πολύ. Η λογική του "παραλόγου" του στο δικό μου πνεύμα μετατράπηκε σε "ρουτίνα" (ιδεών, αξιών, ζωής) και τούτο το εξέφρασα στα πεζογραφήματά μου το τέρας και το νεανικό όνειρο.

Το δικό μου παράλογο είναι ότι η αυτογνωσία τελικά αποδεικνύεται μία μάτη, μία αέναη κίνηση και περιπλάνηση στο τίποτα της καθημερινότητας. Ο Σίσυφος παράλογα ανέβαζε το βράχο του στην κορυφή κάθε φορά, αλλά ο Αίας (βλ. το σχετικό μας δοκίμιο) μέσα στο δικό του παράλογο επέλεξε μία τιμωρία απέναντι στη ρουτίνα των παραδοσιακών αντιλήψεων της ηρωικής τιμής και οδηγήθηκε στην αυτοκτονία όταν ανακάλυψε την πλάνη του: η εποχή είχε αλλάξει και πια η τιμή μετά τον αχίλλειο θάνατο δεν είχε νόημα.

Σαφώς και είναι μία κατάσταση που βιώνουν όλοι, αλλά και οι σπασμωδικές κινήσεις σαν μέσω αντίστασης ή απελευθέρωσης δεν είναι λίγες. Πόσοι είναι εκείνοι που παραιτούνται ή αλλάζουν εργασία, επειδή αισθάνονται εγκλωβισμένοι. Πόσοι εκείνοι που επενδύουν στις σπουδές των παιδιών τους, αναζητώντας μία απελευθέρωση για εκείνα και οι ίδιοι εγκλωβίζονται σε μία άλλη φυλακή. Για τα παιδιά βέβαια δεν είναι παρά μία προσπάθεια απελευθέρωσης από τη γονική φυλακή.

Αγαπημένα μου έργα του ο "ευτυχισμένος θάνατος" και το διήγημα "η φιλοξενία" (που δείχνει και τον τρόπο που οι Γάλλοι και οι Αλγερινοί αντιμετώπιζαν τους λευκούς Αλγερινούς, σήμερα θα ένιωθαν το ίδιο οι Άραβες των συνοικιών του Παρισιού) από την "Εξορία και το Βασίλειο".