Πολιτισμός χωρίς κονσέρβα- Ενα εργοστάσιο κονσερβοποιίας ντομάτας μετατρέπεται σε πολυχώρο τέχνης στην πόλη της Αργολίδας. Το όνομά του «Φουγάρο»

Το φουγάρο-σήμα κατατεθέν του «Φουγάρου», ενός χώρου καλλιτεχνικής έκφρασης, η δημιουργία του οποίου κόστισε 10 εκατ. ευρώ

 

 

Ηταν το 1993 όταν η Φλωρίκα Κυριακοπούλου, της γνωστής επιχειρηματικής οικογένειας, κόρη της  Καίτης και του Πάρη Κυριακόπουλου, εικαστικός και συλλέκτρια, βρέθηκε στο Ναύπλιο. Γέννημα-θρέμμα του κέντρου της Αθήνας, έκανε τόπο διαμονής της την Αργολίδα για να διευθύνει οικογενειακή εταιρεία εξαγωγών εσπεριδοειδών. Εκείνο που την είχε εντυπωσιάσει από την πρώτη επαφή της με την πόλη ήταν τα εγκαταλελειμμένα βιομηχανικά μνημεία που ασκούσαν πάνω της ιδιαίτερα μεγάλη γοητεία.

Κάπως έτσι μπήκε ο σπόρος της ιδέας να εμφυσήσει ζωή σε ένα τέτοιο ερείπιο μετασχηματίζοντάς το σε πόλο έλξης της ευρύτερης περιοχής. Η ευκαιρία δόθηκε μόλις τέσσερα χρόνια αργότερα. Ο «Ανθός», που λειτουργούσε ως εργοστάσιο κονσερβοποιίας ντομάτας ήδη πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και είχε περιέλθει στην Εθνική Τράπεζα, βγήκε στο σφυρί. Στη δημοπρασία η κυρία Κυριακοπούλου κατέβηκε αποφασισμένη να τον κάνει δικό της. Ετσι κι έγινε...

 

 

Το πρώην εργοστάσιο, που πέρασε στα χέρια της στη δημοπρασία του 1997, είναι σήμερα το «Φουγάρο». Η λειτουργία του θα ξεκινήσει την ερχόμενη Κυριακή 28 Οκτωβρίου, ανοίγοντας νέους ορίζοντες στην πολιτιστική ζωή της Αργολίδας. Χρειάστηκαν 15 χρόνια, μπόλικο μεράκι, πίστη, αντοχή σε κάθε είδους αντιξοότητες και ένα ποσό που αγγίζει τα 10 εκατ. ευρώ για να δημιουργηθεί ένας χώρος καλλιτεχνικής έκφρασης τον οποίο η εμπνεύστριά του χαρακτηρίζει όχι μόνον έργο τέχνης, αλλά και έργο ζωής.

Σε συνεργασία με το αρχιτεκτονικό γραφείο των Μόρφως Παπανικολάου και Ρένας Σακελλαρίδου (έχουν σχεδιάσει το κτίριο της Εθνικής Τράπεζας στην πλατεία Κοτζιά και το μέγαρο της Εθνικής Ασφαλιστικής στη λεωφόρο Συγγρού) άρχισε βήμα-βήμα η ανάπλαση του χώρου και αφού προηγουμένως εγκρίθηκε από την πολιτεία το αίτημα κήρυξης του βιομηχανικού μνημείου ως διατηρητέου - «απόφαση που μας εξέπληξε, διότι στην Ελλάδα δεν συνηθίζουμε να αντιμετωπίζουμε με τρυφερότητα τα βιομηχανικά μνημεία» λέει η κυρία Κυριακοπούλου.

Στα πέντε στρέμματα και στα τρία κτιριακά συγκροτήματα που απλώνεται το «Φουγάρο» παίρνει σάρκα και οστά το όραμα της δημιουργού του. Από την ερχόμενη Κυριακή θα μπει σε λειτουργία η τρίγλωσση Βιβλιοθήκη Τεχνών και Ανθρωπιστικών Σπουδών, με 15.000 τίτλους, ο χώρος των εργαστηρίων τεχνών για εφαρμοσμένες τέχνες, που θα απευθύνεται και σε μικρούς και σε μεγάλους, το καφέ που σύμφωνα με τους υπευθύνους του αποτελεί επίσης έναν χώρο τέχνης υψηλών προδιαγραφών και το art shop που ως εναλλακτικό museum shop ξεκίνησε τη λειτουργία του στο Ναύπλιο εδώ και επτά χρόνια με σκοπό να ενισχυθεί το «Φουγάρο». Αλλά η πρώτη μεγάλη εκδήλωση στον νέο χώρο είναι η έκθεση «Φουγάρο Kraft Fair #1».

«Η συγκεκριμένη έκθεση είναι μια πολύ συνειδητή επιλογή» λέει η Φλωρίκα Κυριακοπούλου. «Καλώντας 56 καλλιτέχνες να κάνουν πράγματα με τα χέρια τους, θεωρούμε ότι δίνουμε ερέθισμα σε ανθρώπους να μπουν σε μια διαδικασία δημιουργίας. Αυτό αφορά τόσο το κοινό της Αθήνας, αλλά ιδιαίτερα το κοινό της επαρχίας. Αυτού του είδους η τέχνη, να ξέρετε, μας αφορά περισσότερο από την υψηλή τέχνη. Στόχος μας είναι να δείξουμε ότι η τέχνη είναι διάχυτη, ότι υπάρχει παντού στη ζωή μας».

«Ανάμεσα στους 56 καλλιτέχνες υπάρχει μια απολυμένη graphic designer η οποία στην απόγνωσή της άρχισε να κάνει κεραμικά. Ηταν μια δουλειά με μεγάλη ζωντάνια ακριβώς λόγω του timing που έγινε» λέει με τη σειρά του ο Δημήτρης Ξανθούλης, επιμελητής της έκθεσης και συνεργάτης του «Φουγάρου». Η έκθεση περιλαμβάνει από κοσμήματα ως έπιπλα και από υφαντά ως έργα σε χαρτί.

Τα χειροποίητα έργα θα εκτεθούν σε μοναστηριακούς πάγκους μήκους 22 μ., ο καθένας στην τεράστια αίθουσα του «Φουγάρου» στην οποία, όπως και στο υπόλοιπο κτιριακό συγκρότημα, έχουν γίνει μελέτες και εφαρμογές γεωθερμικής ενέργειας. Και βεβαίως θα πωλούνται. «Θα είναι τύπου cash and carry» εξηγεί ο κ. Ξανθούλης. «Η έκθεση θα ανανεώνεται. Η ιδέα είναι κάθε τι καινούργιο που πουλάμε να αντικαθίσταται από τους καλλιτέχνες».

Και σινεμά...
όπως Θησείον

Η έκθεση θα διαρκέσει περίπου δύο μήνες και θα πλαισιωθεί από παράλληλες εκδηλώσεις, όπως διάλεξη για νεοελληνικά κεραμικά από τον συλλέκτη κεραμικών και ιστορικό της ελληνικής κεραμικής Γιώργο Κυριακόπουλο. Στόχος των υπευθύνων της είναι να καθιερωθεί ως θεσμός και να επαναληφθεί… αν δεν βουλιάξει η Ελλάδα.

«Αν η οικονομική κατάσταση που βιώνει η χώρα έρχεται ως αποτέλεσμα του ότι η Ελλάδα στράφηκε προς την κατανάλωση και όχι προς τη δημιουργία, η έκθεση αυτή δίνει ένα σαφές μήνυμα υπέρ της παραγωγής» λέει η Φλωρίκα Κυριακοπούλου υπογραμμίζοντας ότι η κρίση βρήκε τους συντελεστές του «Φουγάρου» στον... δρόμο. «Δεν υπήρχε πιθανότητα να σταματήσουμε το "Φουγάρο", απλώς κάποια πράγματα αναγκαστικά πήγαν πίσω» εξηγεί.

Ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί το υψηλών προδιαγραφών αμφιθέατρο, το συνεδριακό κέντρο και ο θερινός κινηματογράφος που, κατά πάσα πιθανότητα, θα ξεκινήσει να λειτουργεί το ερχόμενο καλοκαίρι με φόντο το κάστρο του Ναυπλίου. «Πώς είναι περίπου το Cine Θησείον, που βλέπεις κινηματογράφο με θέα την Ακρόπολη; Κάπως έτσι και το σινεμά στο "Φουγάρο". Είναι ένα θέαμα μαγικό» τονίζει ο κ. Ξανθούλης.

Τέλος, το Πάσχα το «Φουγάρο» θα φιλοξενήσει ένα μέρος των συλλογών του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος της κυρίας Ιωάννας Παπαντωνίου σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο. Η έκθεση θα συνδυαστεί με διαλέξεις και παράλληλες δράσεις. Ακόμη, έχει ήδη ξεκινήσει η συνεργασία του «Φουγάρου» με το Κέντρο Νεοελληνικών Σπουδών του Harvard, το οποίο επίσης λειτουργεί στο Ναύπλιο.

Οι εμπνευστές του «Φουγάρου» πιστεύουν ακράδαντα ότι πρόκειται για μια πρωτοβουλία που μπορεί να αποτελέσει μοντέλο αντίστασης στην κρίση - ως τοποθεσία και ως φιλοσοφία. Για την κυρία Κυριακοπούλου μάλιστα είναι ευτύχημα που το «Φουγάρο» βρίσκεται εκτός Αθηνών και μάλιστα σε έναν τόπο ιστορικό, περικυκλωμένο από αρχαιότητες και μνημεία. «Υπάρχει ένα πυρήνας ανθρώπων, τόσο της Αθήνας όσο και του Ναυπλίου, αλλά και των γύρω περιοχών, που θα ανταποκριθεί» λέει ο κ. Ξανθούλης. «Το Ναύπλιο είναι απολύτως προσβάσιμο και έχει κάποιος να δει και να θαυμάσει πολλά».

 

Λυμπεροπούλου Κατερίνα 

 

Το Βήμα